Yerel değerlere duyulan saygı, yerel girişimin varlığı, kurumların yenilikçi yapısı, ortak bir amaçta birleşme, gönüllü emek, devamlılık, maddi yapabilirliğin arttırılması ve sonucunda kendine güven ve geleceğe dair umut Küre’de bir dönem yaşananların bir özetidir. Bütün bu hareketin temel ivmesi olan Küre’deki yerel kalkınma girişimi, bir çalıştay ile başlamış ve sonra kurumsal işbirlikleri ve yerel katılımla devam etmiştir. Farklı işbirliklerinin oluşturulması, farklı disiplinlerden kişilerin bir araya gelerek ortak bir çalışmada bir araya gelmesi; bilgi paylaşımına yönelik farklı olanaklar sağlamıştır. Mimarlık ve planlama ile peyzaj mimarlığı, sosyal bilimler gibi diğer ilgili akademik işbirlikleriyle birlikte kurumsal paydada bir araya gelişler ve yerel halkla yürütülen ortak çalışmalarla önemli sosyal tanışıklıklar da kurulmuştur.

Kastamonu, Küre kırsal mekânına yönelik yürütülmüş bu çok yönlü çalışmaların bir devamı ve rehberin uygulanmasının örneklenmesi amacıyla oluşturulmuş “Kastamonu Küre Kırsal Yerleşimlerinde Geleneksel Yöntemlerle Yapılacak Uygulama Örneği İçin Prototip Proje Oluşturulması” başlıklı proje ile kırsal mimaride ekolojik tasarım ilkeleri ve bu doğrultuda yapılacak yeni yapı tasarımına ilişkin bir proje önerisi geliştirilmeye çalışılmıştır.

Küre Köy Tasarım Rehberi’ndeki tasarım kriterleri kullanılarak gerçekleştirilecek bir yapı, mevzuatın geliştirilmesinde de yol gösterici olacaktır. Bunun yanı sıra, Köy Tasarım Rehberi’nin hayata geçirilmesi ve benimsenebilmesi için rehberde belirtilen ilkelere dayanarak tasarlanan ve uygulanacak yapı / yapıların örnek teşkil edeceği düşünülmektedir. Akademik olarak da yerel mimari, yerel yapı uygulama teknikleri ve kırsal alanda ülkemiz koşullarına uygun yeni yapılaşma ve uygulama pratiği konularındaki araştırmalar için temel oluşturacaktır. Ekonomik ve sosyal değişimler sonucunda kırsal yerleşmelerde de yaşam biçimi hızla değişmektedir. Değişimin izleri, kırsalda yaşamın en yoğun geçtiği mekânlar olan konuta da mekânsal değişim olarak yansımaktadır. Kamusal alan ihtiyacı ve artan eko-turizm faaliyetleri nedeniyle yerleşmede ortak kullanıma hizmet edebilecek, çok işlevli bir yapı ihtiyacı da doğmuştur. Ersizlerdere Köy Tasarım Rehberi çalışmasına bağlı olarak geliştirilen ve araştırma projesi önerisi olarak sunulan çalışmada, rehberdeki tasarım ilkeleri doğrultusunda geleneksel yapı teknikleri, malzemeleri, sürdürülebilir tasarım ilkeleri ile alt yapı ve enerji sistemleri kullanılarak, yapılacak köy odasının uygulama projesinin oluşturulması amaçlanmıştır.

Proje kapsamında ülkemize ilişkin önerilen model, kentsel tasarım rehberleri ve planlama ilişkisini ortaya koymaktadır. Modelde bir yandan ölçekler arası bir yaklaşımla ele alınması gereken kent formu bileşenleri açıklanmakta, diğer yandan da farklı mekânsal ölçeklere ve yaklaşımlara uygun rehberler ve araçlar tanımlanmaktadır.

Proje, ülkemizde kentsel kalitenin sağlanmasında ve sürdürülebilir bir çevrenin oluşturulmasında destekleyici bir araç olarak “kentsel tasarım rehberlerinin” önemini ortaya koymaktadır. Disiplinler arası bir ekiple hazırlanan Kentsel Tasarım Rehberleri projesiyle planlama ve kentsel tasarım ilişkisinin güçlü bir şekilde oluşturulmasında, hazırlanacak modellerin karar verme süreçlerinde yere özgü bir sistemi sunmasında ve süreç boyunca rehberlerin uygulanabilir bir şekilde hayata geçirilmesinde yararlı olması amaçlanmıştır.

http://mpgm.csb.gov.tr/kentsel-tasarim-rehberleri-i-82334

Rize kenti dinamik ve güçlü yapısı ile öne çıkmaktadır. Ayrıca geleceğine yönelik önemli hedefler oluşturarak, yeni ve etkin bir süreci başlatmaktadır. Bu kapsamda raporumuz, söz konusu süreç için bir tür yol haritası tanımlamakta ve Rize Belediye Başkanlığı’na yapılacak olası kentsel tasarım çalışmalarını özetle sunmaktadır. Amaç, daha güzel ve güçlü bir Rize kenti ve geleceği için bütünsel ve yenilikçi bakışın oluşturulması, çabaların ortaya konulması ve bilimsel bir desteğin yaratılmasıdır. “Kent vizyonu ve kentsel tasarım çalışmaları” kente yenilikçi bir metodoloji sunmaktadır.

Çalışma, Rize kentini yeniden ele almayı, kent vizyonunu oluşturmayı ve kentin gelişimi için kentsel tasarım adına temel hedefleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Rize kentine yenilikçi bir metodoloji sunan Kentsel Tasarım Kavramsal Şeması ile Kentsel Tasarım Kıyı Düzenleme ve Kentsel Tasarım Projesi, Rize Kentsel Tasarım Rehberi, Mahalle Sosyal Gelişim Projesi, Ekolojik Restorasyon Projeleri, Kıyı ve Cephe Kentsel Tasarım Projeleri raporda bütünsel olarak sunulmaktadır.

Kentsel mekânsal standartların hazırlanma nedeni, kent kimliği ve kentsel kalite adına mekânı yeniden değerlendirmektir. Bu kapsamda hedef, akıllı kodlar yaklaşımıyla yeni araçlar sunmak ve bunlarla geniş kapsamlı, yenilikçi bir çerçeve yaratmaktır. Bu yeni çerçeve ya da sunulan model, ‘akıllı kodlar’ kavram ve ilkelerini, gelişme önerilerini, planlama – tasarım – uygulama bağlamında mekânsal standartlarla ilişkilendirme ve sunma süreci olarak projede ele alınmıştır. Bu süreç, bir yandan gelişme zonlarını belirlerken diğer yandan da kentsel ölçekte yapılaşma ve mekân tasarımına yönelik sorumlulukları belirlemekte ve bunu da ölçekler arası bir akışla buluşturarak yönlendirmektedir.

Çalışmada ortaya konulan model, ölçekler arası ilişkide mekânsal standartlar ile kentsel çevrede hem yaşam kalitesini hem de çevre kalitesini geliştirmektedir. Bu süreç aynı zamanda, yaşam kalitesi yaratmak için fiziksel mekânı yönlendirecek gelişme metotlarını oluşturmaktadır.

Sonuç olarak bu çalışmayla birlikte aşağıda sıralanan hedeflere ulaşılması beklenmektedir:
– Sistemi yeniden kurmak ve doğa ile birlikte sürdürülebilir kılmak,
– Planlamayı stratejik ve bütünsel yenilikçi araçlarla geliştirmek,
– Kentsel kimliği geliştirmek ve yerele özgü kılmak, yenilikleri sunmak,
– Yaşam kalitesi adına mekânsal standartlarla donatıları geliştirmek,
– Donatı uygulamaları ile altyapıya katkı sağlamak,
– Mekânsal ve yapısal teşvikler ile gelişmeyi desteklemek,
– Kentsel kalite ve kimlik adına kentsel tasarımı fırsat olarak değerlendirmek,
– Uygulamada etkin olmak, sorumluluk taşımak ve katılımı teşvik etmek.

Bir zamanlar aynı kültürel coğrafyayı paylaşan, savaş sonrası ise sınırların oluşmasıyla birbirinden koparak, farklı süreçlerle değişime uğrayan kırsal yapının incelenmesi amacıyla başladığımız araştırma projemizin konu alanı Ayvalık ve Lesbos kırsal yerleşimleridir. Ayvalık’ta geçen zamanla birlikte kaybolmaya yüz tutan bazı mekânsal kimlik ögelerinin izlerinin Lesbos kırsalında yakalanabileceği öngörüsünden hareketle oluşturulan proje önerisinde temel olarak, coğrafi ve kültürel sürekliliğin aranmasına ve sahip olunan mirasın nasıl aktarılacağına dair bir başlangıç sağlamak hedeflenmiştir.

Projenin temel amacı; Yunanistan’a en yakın yerleşimlerden biri olan Ayvalık’ın kırsalında bir dönem Rumların da yaşadığı ve günümüzde söz konusu döneme ait tipolojiyi ve kültürü belli bir oranda korumakta olan köyler ile karşı yaka Lesbos’un köy yerleşimlerini karşılaştırmak; benzerlik ve ilişkiselliklerin kırsalda nasıl tezahür ettiğini analiz ederek, kırsal kalkınma hedefi çerçevesinde potansiyelleri ortaya çıkartmaktır.

Projemizin temel amacı; Yunanistan’a en yakın yerleşimlerden biri olarak sadece Ayvalık’ın değerlendirilemeyeceği gerçeğinden hareketle, bir dönemin bütünleşmiş kültüründe komşu kıyı merkezlerinden Molyvos ve Assos’u da ele alarak, tarihsel ilişkisellikleri dahilindeki paylaşımların mekânsal ve sosyal biçimlenişlerde nasıl tezahür ettiğini karşılaştırmalı bir şekilde analiz ederek yeni bir geçiş güzergâhıyla birlikte gelişmesi muhtemel sınır hareketliliğini yaratacak sosyo-ekonomik potansiyelleri ortaya çıkarmaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışmamız kapsamında hedeflenenler ise:
• Komşu merkez yerleşimlerine ilişkin temel analiz ve karşılaştırmalar ışığında, sahip olunan potansiyelleri ve nasıl değerlendirilebileceklerini ortaya çıkartmak,
• Her iki yakaya da ekonomik gelişmeyi sağlayacak bağlantıları ortaya çıkarmak,
• Süregelen koşullar nedeniyle değişim/dönüşüm eğilimlerine karşı mevcut kültürel ve mekânsal özellikleri koruyacak ilkeleri tartışmaktır.

Bir diğer bilimsel araştırma projemiz kapsamında Ayvalık-Lesbos kırsal yerleşimlerine ilişkin araştırma ve çalışmaların yine kırsalı besleyen merkezler üzerinden detaylandırılarak geliştirilmesiyle elde edilen verilerin ve sentez sonuçlarının, çalışmamızda kullanılarak zengin bir referans kaynak oluşturması bilginin çoğaltılması açısından önemli bir kazanım sağladı. Diğer taraftan proje, gerçekleştirmiş olduğumuz ve sürdürdüğümüz diğer projelerdeki çalışma geleneğini devam ettirerek yine disiplinler arası çalışmaya olanak sağlayan araştırmamızın farklı coğrafyalarda yaşamı ve mekânsal bilgilerin günümüzün beklentileri çerçevesinde yeni yaklaşımlarla destekleyecek deneyimleri değerlendirmek açısından da önemli bir fırsat sundu.

Projenin bir başka kazanımı ise sınırlarla bölünmüş coğrafyalardaki benzerlik ve farklılıkları anlamaya yönelik gerçekleştirilecek sosyal yapı, planlama ve tasarım açılımlarıyla ilgili bu zamana kadar yeterince eğilinmemiş bir konu başlığında referans kaynak niteliğinde akademik bir yayına dönüştürme şansını bize verdi.

Her iki çalışmada da ortaya konulan bilgi, Mytilene-Ayvalık arasındaki ortaklığa ilaveten Molyvos ve Assos yerleşimlerinin de, zengin sosyo-kültürel ilişkileriyle birlikte her iki yakadaki zeytin yetiştiriciliği başta olmak üzere tarımsal üretim kültürü ile üretim pratiklerinin ve ticari ilişkilerinin tarihi geçmişine dayalı izlerine ulaşmak ve bunları geleceğe taşımak için olası potansiyelleri anlamak açısından önem arz etmektedir. Bu anlamda sahip oldukları mimari ve kültürel miras değerleri, morfolojik özellikleri, yerleşimlerin merkezi rolleri ve zamanındaki ilişki biçimleri, kültürel paylaşımların yapı tipolojilerine yansıması gibi benzerlikler ve farklılıklar proje kapsamında karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır.

Erenköy, Kadıköy ilçesi ve İstanbul Anadolu Yakası’nın en önemli yerleşmelerinden birisidir. Sayfiye yeri olarak başlaması nedeniyle ‘köy’ adıyla kurulmuş ve demiryolunun geçmesi ile (1872) bir banliyö yerleşmesine dönüşmüştür. Daha sonra İstanbul’un hızlı kentleşme sürecinde önemli plan tadilatları ve emsal artırımları ile (1972 ve 2014’te) kentsel dönüşüm adına mekânsal farklılaşmaları yaşamıştır. Bu farklılaşmalar özellikle doğa içinde kent yerleşmesi ve su / kıyı ilişkisinden başlayarak yoğun apartmanlaşma sürecine dönüşmüştür. Bu hızlı yenilenme süreci özgün ve nitelikli doğayı sorumsuzca tüketmeye başlamış ve yüksek yapılardan oluşan yeni tipoloji, parçacı bir yapılanma ile kentsel kalite ve kimlik adına niteliksiz bir kaosa dönüşmüştür.

Kent kimliğini yok eden bu hızlı dönüşüm süreci, özellikle de kent, kentli, kentsel kamusal mekânlar ile kentsel tasarım adına çarpık bir gelişmeyi işaret etmektedir. Bu mekânsal dönüşüm süreci sosyal dönüşüm, değişimi ve parçalanmayı da beraberinde getirmiş, kent kültürü bunun sonucunda kent kimliği tamamen yok olmuştur.

Sürdürülebilir gelişme adına ekolojik, toplumsal ve ekonomik bileşenlerin birlikte kullanması gerekirken bu çarpık gelişme deprem riskini konu alarak yalnızca ekonomik kaygılar ve girişimcilerin baskıları altında ‘sürdürülebilir gelişmeyi’ ve çevreyi alt üst etmiştir.

Toplumsal gelişme kentsel dönüşümün ayrılmaz bir parçasıdır, kentsel mekân fiziksel olduğu kadar ekolojik ve sosyal sorumluluğu da taşımalı ve bütünsel bakışla yenilenmelidir. Kentsel ‘yenileşme / regenerasyon’ projeleri de bu süreçte bu bütünsel yaklaşımla ve sorumlulukla geleceğe bakmalıdırlar.

Sürdürülebilir gelişme adına özellikle de doğa, yeşil, çevre ve ekolojik denge unutulmamalıdır. Özellikle de iklimsel değişimin böylesine riskli ve kritik etkisinin hissedildiği günümüzde, karbon salınımı azaltılmalı, bio çeşitliliğe önem verilmeli, kentte tüm projelerde ekolojik duyarlılık öne çıkmalıdır. Sürdürülebilir gelecek bu denge ve duyarlılık ile sağlanabilir. Bu nedenle ‘Erenköy Tren İstasyonu’ ve çevresi kentsel tasarım projesi sürdürülebilir gelişmeye katkı getirecek bir yeniden canlandırma / yenileşme projesi olarak ele alınmıştır. Bu hızlı değişim sürecinde Erenköy İstasyonu’nun çevreyi pozitif etkileyerek, sürdürülebilir gelişmeyi insan ile buluşmuş bir kentsel mekân olarak öne çıkarması ve bu bakış açısı ile de yeniden değere koyması hedeflenmektedir. Kentsel Tasarım Projesi bu hedef çerçevesinde çevrede yeni bir değer yaratırken mekânsal ortama kimlik ve yaşam kalitesi değerleri katmış, çevresinde yenilikçi, pozitif, tetikleyici bir rol oynaması, kümülatif bir etki yaratması da amaçlanmıştır.

Bu yeni ele alışta kentsel tasarım süreci kentsel planlama ve kentsel dönüşüm etkileşiminin bir uzantısı olarak değerlendirilmiştir. Hızlı trenin bu istasyondan da geçerek İstanbul’un her iki yakasını güçlü bir biçimde buluşturacağı olgusu, yenilikçi kent yaşamında ve bu odakta en önemli girdidir. Erenköy tren istasyonu ve çevresinde kentsel tasarım adına akışkan ve geçirgen mekânları yaratmak, kentli kullanımını yeniden oluşturmak, insan ile mekânı farklı bir güçle buluşturmak bu nedenle çok önemlidir. İnsan öncelikli bir kentsel tasarım projesi hazırlayarak, özel araçları azaltmak, kentsel mekân konforunu ve kalitesini üst düzeye çıkartmak ve sonuç olarak; kimlikli, yaşanabilir, sürdürülebilir gelişmeye dönük, ekolojik boyutu olan, kentsel tasarım kalitesini yansıtan bir kentsel tasarım projesi hedeflenmektedir.

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’ne Bilimsel Araştırma Projesi önerisi olarak hazırlanan çalışma; Marmaray Projesi ile birlikte Kızıltoprak – Bostancı banliyö tren güzergâhı üzerinde değişen istasyon – meydan yapısının ve öğelerinin kamusal kullanım biçimine ve kamusal canlılığa etkisinin değerlendirilmesini ve tarih boyunca hem mahalle çekirdeklerinin hem de bölgenin kültürel yapısının gelişiminde etkin rol oynamış bu hattın günümüzdeki işleviyle ve beraberinde getirdikleriyle karşılaştırılmasını kapsamaktadır. Çalışma, araştırmanın metodolojisi olan ‘Yere Özgü Kentsel Tasarım Rehberleri’nin kavramsal çerçevesini, Kızıltoprak – Bostancı tren yoluna ve istasyon meydanlarına ilişkin genel analizleri ve bu analizler doğrultusunda iki farklı rehberin tasarım ilkelerini içermektedir. Söz konusu iki rehber, Kızıltoprak – Bostancı güzergâhı üzerinde yer alan istasyon meydanlarıyla ilişkili olarak yaratılan öneri yürüyüş hattının ve hat üzerinde en güçlü meydan – istasyon ilişkisini gösteren Erenköy İstasyon Meydanı’nına yönelik olarak hazırlanmıştır.

‘İstasyon Hattı Yürüyüş Parkuru Tasarım Rehberi’ mümkün olan en iyi yaya deneyimini sağlaması için Kızıltoprak – Bostancı istasyonları arasındaki sokakların yürüyüş hattı için belirlenmesine yönelik konfor, sorunlar, potansiyeller, kent mobilyaları ve peyzaj öğeleri özelinde analizleri yapılmıştır. Bu analizler sonunda belirlenen sokaklara ilişkin tespit edilenler doğrultusunda kent mobilyaları ve peyzaj öğelerine ilişkin ilkeler tanımlanarak öneriler geliştirilmiştir.

‘Erenköy İstasyon Meydanı Tasarım Rehberi’ ise tanımlı hat üzerinde kimlik ve özgünlük, erişilebilirlik, kentle olan entegrasyonundaki kuvvetli yapı, ticari canlılığıyla ekonomik gelişiminin devam ediyor olması, istasyonun konumunun yeni projede de değişmemesi, demiryolunun kamusal alan ile olan bağlantısının ve tren istasyonu ile birlikte Zihni Paşa Cami’nin kuvvetli odak etkisiyle şekillenen meydanda güçlü sosyal ilişkilerin gözlenmesi ve buna bağlı olarak mekânsal kalitenin yüksek olması nedeniyle Erenköy İstasyon Meydanı’nına yönelik tasarım ilkelerini ortaya koymuştur.
Projede mahalle – istasyon meydanı ilişkisinin korunması ve kuvvetlendirilmesine yönelik hazırlanan Yere Özgü Kentsel Tasarım Rehberleri, kentin kimliğini ve belleğini etkileyecek farklı kentsel projelerin bütüncül bağlamda ele alınmasına ilişkin bir örnek oluşturması açısından önem teşkil etmektedir.

• Kentsel mekânın yerel kimliğinin korunması ve özgün yapısının geliştirilmesi,
• Alanın sahip olduğu ekolojik değerlerin çevresel sürdürülebilirliğin sağlanmasında kullanılması,
• Kentsel mekânın, içinde bulunduğu kentsel bağlamla entegrasyonunun sağlanması,
• Sosyal iletişim ve hareketliliğe katkı sağlayacak bununla birlikte kaybedilen değerlerin tekrar mahalle kimliği içerisinde otaya çıkarmaya ve çekici mekânlar yaratarak kullanımı artırmaya yardımcı olacak tasarım ilkelerinin oluşturulması çalışmanın önemli başlıkları olarak sıralanabilir.

Bugünün kentleri, kentsel dönüşüm ile yarınlarına hazırlanmakta, bu süreçte önemli bir role sahip kentsel mekânlar daha çok öne çıkmaktadır. Projemiz ‘Kent Atlası Modeli’ ile sürdürülebilir bir yaklaşımla, tüm aktörlerin kullanabileceği bir platform oluşturulmaktadır. Bu model, prestij aks ve odaklarını aktif tasarım rehberleri ile canlandırmakta, kent atlası ile de akıllı yeni teknolojileri kullanarak kentlilerin yaşam kalitesinin yükseltilmesini sağlamayı amaçlamaktadır.

İstanbul’un önemli bir prestij aksında Kentsel Tasarım Rehberi ile ilişkili bir Kent Atlası Modeli oluşturulması için geliştirilen proje, tüm kentsel aktörleri buluşturma hedefiyle, dönüşüm sürecinde olan kentsel mekânı yeniden ele alarak, Kentsel Prestij Aks ve Odakları için yenilikçi aktif bir süreci başlatmayı hedeflemektedir. Kentsel tasarım bağlamında olacak bu yenilik, aktif tasarım rehberleri ile kent kimliğini güçlendirerek, kentliyi yeniden mekânla buluşturacak ve deneyimlerini yansıtacakları yeni araçları kullanmalarını sağlayacaktır.

http://msgsu.mapsolution.info/index.php